Zastosowanie sklejki w budownictwie

W dzisiejszych czasach obserwujemy coraz większe wykorzystanie nie tylko drewna litego, lecz również coraz bardziej przetworzonych materiałów drewnopochodnych. Mowa tu nie tylko o drewnie klejonym, takim jak np. KVH, BSH, belkach klejonych typu sandwich, drewnianych belkach dwuteowych, konstrukcjach drewnianych powstających przy wykorzystaniu łączników, takich jak np. płytki kolczaste Posi-Joists czy PosiStruts. Powszechnie stosuje się również płyty i sklejki różnego typu.

W powszechnym użyciu występuje płyta OSB, w różnych wymiarach i opcjach wykończenia, stosowana jako materiał konstrukcyjny, osłonowy, materiał na podłogi i wypełnienia. Jej istotną zaletą jest łatwość w obróbce, jednorodność, ogólnodostępność, relatywnie niewysoka cena, dobre parametry wytrzymałościowe i estetyczne. Podobne cechy mają płyty MFP występujące w opcjach surowych i impregnowanych oraz płyty MDF, HDF, i wiele innych mniej lub bardziej znanych na rynku.

Materiałem często niezauważanym i nie zawsze docenianym jest sklejka. Większość z nas zapewne kojarzy ją z zastosowaniem w meblarstwie, szkutnictwie, ciesielstwie szalunkowym, z podłogami w przyczepach i samochodach, i być może z szybowcami czy zabytkowymi samolotami. To wszystko prawda, jednak użycie sklejki, właśnie ze względu na parametry determinujące wykorzystanie w wymienionych wcześniej branżach, może być znacznie szersze. Sklejka jest materiałem lekkim, jednorodnym, wytrzymałym, odpornym na zgniatanie, zaginanie, rozciąganie, zrywanie, a przy tym dość elastycznym i łatwym w precyzyjnej obróbce. Daje się giąć – na ciepło w zdecydowanie większym zakresie, pozwala na precyzyjne wycinanie kształtów i otworów, zarówno przy wykorzystaniu narzędzi ręcznych, jak i maszyn typu CNC.

Ceny detaliczne sklejki są dość wysokie, jednak w obrocie hurtowym i profesjonalnym większość sprzedawców i producentów oferuje wysokie rabaty. Dodatkowo, mimo zdecydowanie wyższej niż w wypadku płyt OSB czy MFP ceny za m3, przy porównaniu parametrów wytrzymałościowych i estetycznych różnica robi się coraz mniejsza. Po prostu często płytę OSB można zamienić na sklejkę blisko połowę cieńszą . Sklejka, zarówno suchotrwała, jak i wodoodporna jest stabilna wymiarowo, nie traci czasem walorów estetycznych. Jest gładka, dobrze się maluje, lakieruje, szczotkuje, forniruje czy okleinuje. Na zamówienie występuje w wielu rozmiarach pozwalających zminimalizować liczbę połączeń płyt i zoptymalizować wygląd, jak również wytrzymałość tworzonego obiektu-przedmiotu.

Praktyczne zastosowanie płyt na budowie i w stolarni, poza tymi powszechnie praktykowanymi obejmuje:

• wzmocnienia ścian z płyt gips-karton i boazerii na stelażu metalowym i drewnianym,
• stężenia lekkich konstrukcji w miejscach trudno dostępnych,
• wyrównywanie powierzchni ścian, podłóg i dachów w miejscach, gdzie walczy się niekiedy o każdy centymetr, równość i jednolitość powierzchni oraz sztywność i stabilność wymiarową przy zmianach temperatury i wilgotności,
• wykorzystanie jako podbitki lub elementów elewacji na łukach, półłukach, sferach, wyobleniach,
• wykorzystanie jako stężeń zamiast perforowanych łączników stalowych,
• konstrukcję ścianek, drzwi, blend, maskownic pokrywanych następnie materiałem wykończeniowym,
• jako elewacja drewniana, zwłaszcza w przypadku sklejek strukturyzowanych i szczotkowanych,
• jako materiał na opakowania jednorazowego i wielorazowego użytku,
• jako elementy stołów roboczych, koziołków etc.

Dodatkowym atutem sklejki może być ponowne użycie jej mało uszkodzonych elementów oraz możliwość łatwego łączenia z innymi materiałami przy użyciu zarówno połączeń mechanicznych, jak i chemicznych.

Jeśli chodzi z kolei o trudności w wykorzystaniu sklejki w budownictwie, należy wspomnieć przede wszystkim o cenie - mimo wszystko wyższej niż w przypadku płyt wiórowych czy desek - oraz przede wszystkim o mniejszej dostępności. Jeśli jednak użycie możemy zaplanować wcześniej, a ważniejszym od ceny kryterium jest jakość, można owe wady przemilczeć.

Warty podkreślenia jest fakt, iż czołowi producenci oferują nie tylko sklejkę suchotrwałą czy wodoodporną, ale również szeroki wachlarz sklejek specjalnego zastosowania. Aktualnie na rynku dostępne są:

• sklejki lotnicze – o bardzo wysokich parametrach wytrzymałościowych, jakościowych i wizualnych,
• sklejki szkutnicze – wykorzystywane przy budowie jachtów,
• sklejki boazeryjne wykorzystywane jako okładzina ścian o bardziej atrakcyjnym wyglądzie,
• sklejki z filmami melaminowymi i fenolowymi, zabezpieczone przed wilgocią z zewnątrz, o różnych kolorach, i zmienionych właściwościach mechanicznych i chemicznych,
• sklejki z krawędziami na pióro-wpust lub połączenie typu scarf-joint pozwalające uzyskać jednolite, płaskie i wytrzymałe powierzchnie,
• sklejki z pianką i aluminium posiadające bardzo dobre właściwości termoizolacyjne, akustyczne, wodoodporne i mechaniczne,
• sklejki z gumokorkiem – o wysokich parametrach tłumiących, wysokiej wytrzymałości na drgania i obciążenia dynamiczne,
• sklejki transformatorowe oraz sklejki trudno zapalne,
• listwy i kształtki sklejkowe o różnym zastosowaniu,
• sklejki typu Lignofol – o najwyższej dostępnej wytrzymałości mechanicznej, twardości i odporności na niesprzyjające warunki środowiskowe (mają zastosowanie głównie przy budowie maszyn i urządzeń oraz tam, gdzie potrzebne są materiały drewniane najwyższej jakości),
• sklejki typu Mirror - o wysokiej ścieralności i wytrzymałości, do wykorzystania głównie w produkcji i budowie elementów betonowych.

Mam nadzieję, że ten tekst będzie dla Państwa inspiracją i pozwoli kreatynie rozwiązać wiele problemów technicznych występujących w każdym zakładzie produkcyjnym i na każdej budowie. Szeroki wachlarz wyrobów ze sklejki po raz kolejny pokazuje, że drewno wykorzystywane będzie nadal, coraz częściej w formie wysokoprzetworzonej i pozwalającej na osiągnięcie nowych, lepszych parametrów materiału przy użyciu surowca pochodzenia naturalnego.

Opracowano:
Wojciech Żelechowski
Complex-Partner Wojciech Żelechowski